Topsporters zijn altijd bezig met optimaal in vorm blijven om te kunnen presteren. Tegelijkertijd is topsport per definitie niet duurzaam: veel eerder dan andere werkenden moeten topsporters nadenken over een tweede loopbaan. Tijdens de Week van Duurzame Inzetbaarheid vertelt Pieter van den Hoogenband over duurzaam presteren en jezelf opnieuw uitvinden.

Wat is voor jou duurzame inzetbaarheid?

“Vanuit mijn sportachtergrond zie ik duurzame inzetbaarheid als de voorwaarden waaronder mensen duurzaam kunnen presteren. Zij hebben controle over hun loopbaan en kunnen hun succes herhalen. Dat heeft waarde. Daar zit heel veel achter: een manier van handelen, van samenwerking, van jezelf steeds opnieuw uitvinden. Het is daarom heel interessant om dat te analyseren en ook mensen die dat goed kunnen te bevragen. Het tegenovergestelde, een prestatie gebaseerd op toeval, heeft minder waarde. Dat wil niet zeggen dat het niet leuk is, want daar kun je ook nog steeds van genieten, maar daar zit geen visie achter. Achter duurzame inzetbaarheid zit ook een mindset, de bereidheid om er in te investeren.”

Met zeven olympische medailles weet jij het een en ander over duurzaam presteren. Wat zou jij anderen willen meegeven op dit gebied?

“Ik kan alleen vanuit mijn eigen ervaringen spreken. Het is maatwerk. De een vindt het fijn om dingen samen te doen, de ander is meer individualistisch ingesteld. In de teams waarin ik heb gewerkt bleek wel dat het sowieso een plus is als je alleen al nadenkt over duurzaam presteren. Als een werkgever vervolgens de omstandigheden zodanig kan creëren dat je ook aan je duurzame inzetbaarheid kan werken, dan helpt dat de werknemer enorm. Ik geloof in samenwerking, de krachten bundelen. Iedereen pakt zijn eigen verantwoordelijkheden.”

Hoe breng je dat zelf in de praktijk als chef de mission van de Nederlandse Olympische ploeg?

“Mijn opdracht is om optimale prestaties te realiseren voor alle Olympiërs. Dat is een rol op de achtergrond. Ik moet niet in de weg lopen. De sporters en de coaches zijn de hoofdrolspelers. Zij zijn de eigenaren van de prestaties en de medailles. Ik en mijn team moeten op de achtergrond de randvoorwaarden creëren zodat zij maximaal kunnen presteren. Het is vergelijkbaar met een werkgever. Je reikt de tools aan waarmee de hoofdrolspelers, jouw werknemers, maximaal kunnen presteren.”

>>> Tip: Kom luisteren naar de key note van Van den Hoogenband tijdens de Week van de Duurzame Inzetbaarheid 

Door de coronapandemie zijn veel evenementen, waaronder de Olympische Spelen, uitgesteld naar volgend jaar. Hoe zorg je ervoor dat sporters gemotiveerd blijven om te werken aan hun inzetbaarheid?

“Sportmensen op dit niveau weten dondersgoed hoe het is om met tegenslagen om te gaan. Er is niet een carrière die als een lineaire lijn recht omhoog loopt. Dat gaat met vallen en opstaan. Soms heb je een dip en dan ga je weer omhoog. Als je eenmaal de Spelen haalt, heb je al een hele reis achter de rug, waarin je hebt geleerd om teleurstellingen te incasseren. Dan ben je mentaal en fysiek sterk. Daar hoef ik ze niet mee te helpen. Het enige waar ik de sporters mee kon helpen, was zorgen dat we de juiste informatie kregen. Sporters van dit niveau hebben een hekel aan onduidelijkheid. Want je bent met een planning bezig, je werkt naar een doel toe. En het was opeens onduidelijk of dat piekmoment wel zou komen. Andere landen gingen wel door met trainen, maar wij konden dat niet omdat we in een lockdown belandden. Het was daarom zaak om zo snel mogelijk te zorgen dat we duidelijkheid hadden, zodat sporters geen risico’s gingen nemen. Gelukkig hadden we die duidelijkheid vrij snel. En toen was het een kwestie van een paar dagen balen, daar vervolgens een hele dikke streep onder te zetten en weer te herfocussen.”

Hoe zorgde jij er als topsporter voor dat je niet alleen fysiek, maar ook mentaal in staat was om topprestaties te blijven leveren?

“Als je het hebt over vitaliteit, dan denken mensen vaak dat dat te maken heeft met beweging en met voeding. Een aantal mensen weet ook dat het iets met slaap en met herstel te maken heeft. Maar wat voor mij ook heel belangrijk was, was lachen en plezier maken. Daar vonden wij met ons team wel de juiste balans in. Presteren is enorm belangrijk, maar als dat gepaard gaat met een beetje plezier, dan kom je verder. En als je alleen maar focust op plezier, dan kun je niet presteren. Het is belangrijk dat je voor jezelf die balans weet te vinden.”